Vogelakkers

Geelgors in de Maasheggen. Foto: 123RF

Geelgors

De geelgors was een gangbare vogel in het Maasheggengebied. De laatste jaren is hij echter snel uit het landschap aan het verdwijnen. Hoewel de geelgors in Noordoost Nederland zelfs is toegenomen, nemen de aantallen in de Maasheggen de laatste vijftien jaar heel snel af. En dat heeft te maken met het feit dat de geelgors zowel graan als insecten nodig heeft.

Vogelakkers

Om de stand van de geelgors weer op peil te krijgen is het Collectief Deltaplan Landschap in 2018 begonnen met de aanleg van de eerste vier vogelakkers op diverse locaties in de Maasheggen. Deze akkers zijn zo ingericht dat de geelgors hier optimaal gebruik van kan maken. 

De vogelakker is een idee van het Kenniscentrum Akkervogels. Ze hebben veel ervaring met vogelakkers door heel Nederland – maar nog niet op de rijke kleigrond van de Maasheggen. Samen met een aantal akkerbouwers die meedoen in ons Collectief Deltaplan Landschap en de informatie van het Kenniscentrum hebben we een eigen variant ontwikkeld – speciaal voor de geelgors in de Maasheggen. Onze eigen vogelakkertjes zijn zo bedacht dat ze passen in het kleinschalige karakter van de Maasheggen. Dat wil zeggen dat ze maar een paar hectare groot mogen zijn. En rondom de vogelakker hoort altijd een heg. De geelgors broedt namelijk in die heggen – van april tot en met augustus. 

Vogelakker in Sint Agatha. Foto: Lars van Peij

Een vogelakker bestaat afwisselend uit twee stroken: een strook met luzerne en een strook met kruiden. Luzerne is een ideaal gewas. Luzerne heeft weinig last van vervelende insecten en heeft een positief effect op de bodem; de bodem krijgt meer structuur. De luzernestrook wordt tweemaal per jaar gemaaid, anders wordt de luzerne te houtig en ruig. Tussen de luzerne zitten veel insecten die als voer dienen voor jonge geelgorzen. Daarnaast wordt de gemaaide luzerne gebruikt als eiwitrijk veevoer.

De stroken met het granenmengsel bevatten zaden die ’s winters dienen als voedsel voor de geelgors. Ook biedt het beschutting voor de vogels als ze worden aangevallen door bijvoorbeeld sperwers. Het granenmengsel blijft in de winter namelijk staan. 

Een deelnemer van het Collectief Deltaplan Landschap is de grond aan het voorbereiden. Foto: Lars van Peij

Samen met boeren uit het Collectief Deltaplan Landschap

Het succes van een vogelakker staat of valt met de betrokkenheid van boeren in het gebied. Je hebt niet alleen ecologische kennis maar ook landbouwkundige ervaring nodig. Wanneer moet je zaaien, hoe zorg je er voor dat de onkruiddruk laag blijft zonder landbouwgif te gebruiken, hoe kan de grond het beste de winter in – uiteindelijk is een vogelakker een landbouwproduct. Het moet worden ingezaaid en gemaaid, net als een perceel tarwe. 

Dit is pas het begin

De eerste vogelakkers zijn recent voor het eerst gemaaid. Volgend jaar komen er nog eens vier vogelakkers bij! Hoewel deze vogelakkers speciaal zijn bedacht voor de geelgors profiteren talrijke soorten insecten, vlinders, en kleine zoogdieren mee. Ook hopen we hier patrijzen tegen te komen.